Mayıs ayında doğalgaz abonelerinin faturaları sıfırlandı. Seçim teşviki bütçeleri rahatlattı, ancak ekonomi uzmanlarına göre Mayıs ayı hesaplamalarında doğalgazın dikkate alınmaması enflasyonun düşük olduğunu gösteriyor ve önümüzdeki altı ay boyunca memur ve emekli maaşlarına yapılan zamları olumsuz etkileyebilir. Ekonomim Yazarı Alaattin Aktaş, “Doğal gazdan sıfır veya eksi enflasyon mantıklı bir hesap mı?” başlıklı yazısında bu etkiyi değerlendirmiştir:
“’Mayıs enflasyonu sıfır ya da eksi olsa, seçim çoktan geride kalsa ne olur, aylık enflasyonun ne önemi var’ diye düşünenler olabilir. Hayır, bu kadar düşünmeyin Bu sıfır veya negatif veya çok küçük artış diğer yönden daha değerlidir.
Hangi taraf? Yılın ikinci yarısında memur ve emeklilere yapılacak zam var o yönden… Üstelik o zam sadece bir ayı ilgilendirmiyor, o zam temelde düşük kalacak ve oranlar 2019’dan itibaren… şimdi her zaman bu nispeten düşük miktara eklenecektir.
Ancak bu yılın ikinci yarısı için en düşük memur maaşının 22 bin lira olacağı taahhüdü nedeniyle daha önce belirlenen zam oranı memurlar için pek bir anlam ifade etmeyecek gibi. Bu da bir not olarak not edilmelidir.
TÜİK AÇIKLAMASI
TÜİK önceki gün yaptığı açıklamada, EPDK’nın 5 Mayıs’ta Resmi Gazete’de yayımlanan kararına atıfta bulunarak, 24 Nisan-31 Mayıs tarihleri arasındaki ilk doğal gaz faturalarının Enerji Bakanlığı bütçesinden karşılanacağını hatırlattı.
TÜİK, bu uygulamanın Mayıs ayında tüketici fiyat endeksini aşağı yönlü güçlü şekilde etkileyeceğini bildirdi. Açıklamada, haziran ayından itibaren aylık 25 metreküpe kadar tüketimin serbest olması nedeniyle kısmi indirim yapılacağı, sonbaharla birlikte güçlü bir yukarı yönlü etkinin görüleceği de kaydedildi. İçerik.
MAYIS’TA NE OLACAK, NASIL OLACAK?
Doğalgazda bu uygulamanın Mayıs ayı enflasyonuna etkisinin ölçülebilmesi için verilerin mevcut olması gerekmektedir. TÜFE’de doğal gazın yükünün bilinmesi özellikle önemlidir.
TÜİK, geçen yıl eleman fiyatlarını açıklamayarak başlattığı veri karartmasının kapsamını, bu yıl söz konusu yükleri açıklamayarak genişletti. Dolayısıyla doğal gazın TÜFE içindeki yükünü tam olarak bilemiyoruz. Ancak bu, bu konu hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadığımız anlamına gelmez.
Doğal gazın yükü gruplandırılarak verilir. Buna göre TÜFE’de 04521 kodlu kalem ‘şehir gazı ve doğalgaz’ olarak tanımlanıyor. Bu kalemin ağırlığı ise yüzde 2,8871. Bu kaleme doğalgaz aboneliğinin de dahil olduğu ve düşüldükten sonra doğalgazın ağırlığının 2,83 civarına düştüğü biliniyor.
Ancak bu ölçek sabit değildir. Yılbaşında belirlenen bu yük, ilgili elementin fiyat değişimine göre aydan aya değişebiliyor, bu durum doğalgazda da gözlendi.
Yılın ilk dört ayında TÜFE yüzde 15,21 artarken, doğalgaz fiyatlarında yüzde 5,48 düşüş yaşandı. Bu karşıt hareketin etkisiyle yılın başında yüzde 2,83 olan TÜFE’de doğal gazın ağırlığı Mayıs ayında yüzde 2,32 civarına geriledi.
HESAPLAMA NASIL YAPILIR?
TÜFE’nin iki kalemden oluştuğunu varsayalım; gaz ve diğerleri…
Doğalgazın yükü yüzde 2,32, diğerlerinin ağırlığı ise yüzde 97,68.
TÜİK, Eurostat uygulamaları çerçevesinde Mayıs ayında doğalgazda ‘sıfır fiyat’ yolunu hayata geçirecek.
Yani Mayıs ayında doğalgaz fiyatı artmadığı için dikkate alınmayacak, doğal gazın olmadığı varsayılacaktır.
TÜFE toplamı 100 olup, bunun 2,32’si doğalgaz, kalan 97,68’i diğer kalemlerdir. Bir kere 2.32 doğalgaz az önce söylediğim gibi yok sayılır. Dikkatli olalım; artışı sıfıra çekmek diğeri, o maddenin yokluğu diğeridir.
Diyelim ki TÜFE’nin yüzde 97,68’ini oluşturan kalemlerde fiyat artışı olmadı, oran sıfır. Bu durumda doğalgaz yokmuş gibi 2,32’lik hesaplamaya göre toplam endeks 97,68 olacak ve Nisan’daki 100’e göre yüzde 2,32 düşüş olacak. Yani Mayıs ayı enflasyonu bu kadar düşecek.
Diğer kalemi olan 97,68 ise örneğin yüzde 2,37 artarsa 100’e çıkacak ve Mayıs’ta Nisan’a göre toplam fiyat değişimi sıfır olacak.
En azından Mayıs ayında doğal gaz dışındaki kalemlerdeki fiyat hareketine dair sağlıklı ve düzenli bir veriye sahip değilim. Ancak TÜFE’de skalaları görece yüksek olan akaryakıt ve motorinde aylık ortalamalarda sırasıyla yüzde 7,8 ve yüzde 7,4’lük indirimler olduğu dikkate alındığında, genel olarak fiyatlarda çok hızlı bir artışın yaşanmadığı söylenebilir. . Bu nedenle yüzde 97,68’lik mal ve hizmet kümesinde fiyatların önemli bir artış göstermediğini görüyoruz.
Sonuç olarak, Mayıs ayı ortasında TÜFE’de yüzde 0,35 ve yüzde 0,85 düşüş görülmesi şaşırtıcı olmayacaktır.
YILLIK ORAN YÜZDE 39,5’A İNECEK
Mayıs ayındaki sıfır değişim, Mayıs’tan Mayıs’a kadar olan yıllık TÜFE değişiminin yüzde 39,5’e düşmesine neden olacaktır. Mayıs ayında bir fiyat düşüşü olursa, yıllık oran doğal olarak daha da düşük olacaktır.
Nisan ayının prestijiyle yıllık artış oranı yüzde 43.68 oldu.” (HABER MERKEZİ)
